उइगर मुस्लिमहरुको मिर्गौला र कलेजो जबरजस्ती निकालेर बेचेर चीनलाई वार्षिक ७५ अर्ब रुपैयाँ आम्दानी

एजेन्सी समाचार = अमेरिका र चीनबीच बढ्दो तनावको बीचमा सी जिनपिङ र जो बाइडेनले मंगलबार भर्चुअल बैठक हुँदा बैठकमा अमेरिकी राष्ट्रपति बाइडेनले उत्तरपश्चिम चीनमा उइगरहरू विरुद्ध मानवअधिकार हननका लागि चीनको आलोचना गरेका थिए ।

लामो समयदेखि, उइगर मुस्लिमहरूका बारेमा आइरहेका समाचारहरूले बिश्वलाई नै स्तब्ध पारेको छ । अष्ट्रेलियाको एउटा ट्याब्लोइड पत्रिका ‘हेराल्ड सन’ को रिपोर्ट अनुसार चीनमा बन्दी रहेका उइगर मुस्लिमहरुको मिर्गौला र कलेजो जबरजस्ती निकालेर बेचिने गरिन्छ । यस कालोबजारीबाट चीनले वार्षिक ७५ अर्ब रुपैयाँ आम्दानी गर्दै आएको छ ।

को हुन् उइघुर मुस्लिम ? किन गरिँदैछ यस्तो व्यवहार र चीनले यो समुदायसँग किन यत्रो समस्या गरिरहेको छ, जान्नुहोस् यी प्रश्नहरूको जवाफ

को हुन् उइगर मुस्लिम ?

उइघुर मुस्लिम अल्पसंख्यक टर्किक जातीय समूहका हुन्। तिनीहरू मध्य र पूर्वी एशियामा उत्पत्ति भएका थिए। तिनीहरू टर्की भाषा बोल्छन्। उइगरहरू चीनमा आधिकारिक रूपमा मान्यता प्राप्त 55 अल्पसंख्यक समुदायहरू मध्ये एक हुन्। हाल चीनको सिनजियाङ क्षेत्रमा उइगर मुस्लिमहरूको सबैभन्दा बढी जनसंख्या बसोबास गर्दछ। यसबाहेक उनीहरु उज्वेकिस्तान, किर्गिस्तान र काजाकिस्तानमा पनि बस्छन्।

चीनको उइगर मुस्लिमहरूसँग के समस्या छ र कसरी सुरु भयो?

चीनले उइगर मुस्लिमहरूलाई क्षेत्रीय अल्पसंख्यकको रूपमा मान्यता दिन्छ। चीनले उनीहरुलाई आदिवासी समूह मान्न सिधै अस्वीकार गरेको छ । यस समुदायमा चीनको नजर सधैं बाङ्गो रहेको छ। यो समुदाय चीनको सिन्जियाङ क्षेत्रमा बसोबास गर्दछ। यस प्रान्तले विगत केही दशकहरूमा द्रुत आर्थिक विकासको अनुभव गरेको छ, तर उइघुर समुदायमाथि हुने भेदभावले यहाँ बसोबास गर्ने हान समुदायलाई फाइदा पुगेको छ।

जसका कारण सन् २००९ मा सिनजियाङ प्रान्तको राजधानी उरुम्चीमा दुई समुदायबीच हिंसा भड्कियो। जसमा २ सयभन्दा बढीको मृत्यु भएको थियो । यो घटनापछि उनीहरुप्रति चीनको अडान झनै कडा भयो । आज उइगर मुस्लिमहरू जीविकोपार्जनको संकटको सामना गरिरहेका छन्।

उइघुर मुस्लिम विरुद्ध के आरोप र चीनले के दियो स्पष्टीकरण ?

विगत केही दशकदेखि चीनले उइगर मुस्लिमहरूलाई आतंकवाद र पृथकतावादको आरोप लगाउँदै आएको छ। यी आरोपको आडमा चीनले शारीरिक उत्पीडन, जबरजस्ती हिरासत, अनुसन्धान, निगरानी गरिरहेको छ। यति मात्र होइन, चीनले यस समुदायका अधिकांश मानिसहरूलाई दास बनाएको छ वा उनीहरूलाई नजरबन्दमा राखेको छ।

विश्वका धेरै देशमा आलोचना भएपछि चीनले पनि स्पष्ट पारेको छ । चीनले उनीहरूलाई घरमै नजरबन्द नभई ‘शैक्षिक केन्द्र’ भएका शिविरमा राखेको बताएको छ । यी केन्द्रहरूमा उइघुर मुस्लिमहरूको दिमागबाट ‘चरमपन्थी’ र ‘कट्टरपन्थी’ विचारलाई बाहिर निकाल्ने काम भइरहेको छ।

यो समुदायले छुट्टै स्वतन्त्र राज्य स्थापना गर्न चाहेको र सिनजियाङ प्रान्तमा पृथकतावादी आन्दोलनलाई जन्म दिन सक्ने चीनको दाबी छ।

पूर्व चिनियाँ अधिकारी जियाङले चीनमा उइगर मुस्लिमहरूको अवस्थाबारे धेरै चकित पार्ने कुराहरू भने। एक अन्तर्वार्तामा जियाङले भने, उनीहरुलाई चीनको डिटेन्सन सेन्टरमा कुर्सीमा बाँधेर राखिएको छ । प्रहरीले उनीहरूलाई कुटपिट गर्छन्। उनलाई लात र मुट्ठीले कुटाइन्छ । उनीहरुलाई सुत्न पनि दिइँदैन । जसमा १४ वर्ष मुनिका बालबालिका पनि पर्छन्।

जियाङले मिडिया अन्तर्वार्तामा केही यस्ता तस्विरहरू पनि सेयर गरेका थिए जसमा उइघुर मुस्लिममाथि हुने अत्याचारको कथा थियो । जियाङका अनुसार उइघुर मुस्लिमहरूलाई सानातिना आरोपमा धेरै वर्ष जेलमा राखिएको छ।

2020 मा, अमेरिकी प्रतिनिधि सभाले उइघुर मुस्लिमहरूको उत्पीडनका लागि जिम्मेवार चिनियाँ अधिकारीहरूलाई प्रतिबन्ध लगाउने कानूनलाई अनुमोदन गरेको हो । साभार : एसिपी न्यूज