बेइजिङ। चिनियाँ सुर्ती उद्योगको विस्तारले जनस्वास्थ्यमा धेरै ठूलो, अभूतपूर्व मात्रामा नकारात्मक प्रभाव पारेको छ। चिनियाँ सरकार र तम्बाकू कम्पनीहरूले विश्वव्यापी एकाधिकारको लागि आफ्नो सुर्ती उद्योगलाई विश्वव्यापी रूपमा विस्तार गर्ने प्रयास गरिरहेका छन् र यसमा चाइना नेशनल टोबाको कर्पोरेसन (सीएनटीसी) ले अमेरिकामा आधारित एक प्राथमिक प्रकाशन खेल्ने फाइनान्सियल पोस्टले रिपोर्ट गरेको छ।
सीएनटीसीले सन् २०१८ यता विश्वव्यापी रूपमा बेच्ने र खपत हुने चुरोटको ४४ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ, जसले कम्पनीलाई राजनीतिक र आर्थिक रूपमा शक्तिशाली बनाएको छ।
यदि सीएनटीसीलाई यसको विश्वव्यापी प्रसार जारी राख्न अनुमति दिइयो भने अभूतपूर्व जनस्वास्थ्य जोखिमहरू चीनको साम्राज्यवादी विस्तारवाद विचारधाराको परिणाम हुन सक्ने बताइएको छ। सीएनटीसीले साना राष्ट्रहरूको अर्थतन्त्रमा प्रभाव पार्दै सुर्तीमा विश्वव्यापी एकाधिकारको लागि लक्ष्य राखेको छ।
यसले चीनलाई धेरै राजनीतिक-आर्थिक शक्तिको सामना गर्नेछ, जसले भविष्यमा यी देशहरू पहिलेको अहिलेको चर्चित ऋण-जाल कूटनीतिको सिकार हुन सक्छ। विश्वमा प्रत्येक तीन मध्ये एक चुरोट चीनमा पिउने गरिन्छ।
चिनियाँहरूको धूम्रपानको व्यापक र तुलनात्मक रूपमा ऐतिहासिक संस्कृति छ, जहाँ ५२ प्रतिशत वयस्क पुरुषहरू धूम्रपान गर्छन्। तिनीहरूमध्ये लगभग दुई तिहाइ २० वर्षभन्दा कम उमेरका हुने गरेका छन्। यो तिनीहरूको सामाजिक-सांस्कृतिक हिस्सा भएको र उनीहरूले चुरोट उपहार दिने गरेका छन्।
सन् २०१७ मा सङ्गठित अपराध र भ्रष्टाचार प्रतिवेदन परियोजनाद्वारा प्रस्तुत प्रतिवेदन अनुसार सीएनटीसीले वार्षिक २.४ ट्रिलियन सिगरेट उत्पादन गर्दछ। जुन विश्वव्यापी उत्पादनको ४३ प्रतिशत हो। कम्पनी एक ठूलो सङ्गठन हो, जसमा धेरै एजेन्सी शक्तिशाली छन्।
ओसीसीआरपी रिपोर्टमा अन्वेषक केली ली, जेनिफर फ्याङ र निधि सेजपालले सीएनटीसीको ‘धेरै उल्लेखनीय’ आक्रामक विदेशी विस्तारलाई औँल्याएका छन्। संयुक्त राष्ट्र सङ्घको कम-ट्रेड डाटाबेसका अनुसार सीएनटीसीले हाल १२५ देशमा सुर्तीजन्य पदार्थ निकासी गरिरहेको छ।
यसले रोमानिया, इन्डोनेसिया, म्यानमार, मध्य पूर्व, अफ्रिका र दक्षिण अमेरिकामा उत्पादन कारखानाहरू स्थापना गरेको छ। तिनीहरूले जिम्बाब्वे र ब्राजिललाई आफ्नो कच्चा तम्बाकू स्रोत बनाएको छ।
जब चीनले बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) घोषणा गर्यो र सीएनटीसीले विश्वव्यापी प्रभुत्वमा आफ्नो देशको उत्कृष्ट प्रयासमा भाग लिन सार्वजनिक रूपमा घोषणा गर्यो। कम्पनी, एकदम स्पष्ट रूपमा, यसको विश्वव्यापी एजेन्डा विस्तार गर्न सबै सम्भावित मार्गहरू खोजिरहेको छ।
सीएनटीसीको सहायक कम्पनी चाइना टोबाको इन्टरनेशनल हो, जसले हङकङ प्रारम्भिक सार्वजनिक प्रस्ताव (आइपिओ) को लागी दायर गरेको छ। सूचीकरणले ब्राजिलबाट सुर्तीजन्य पातहरू खरिद गरी चिनियाँ उत्पादकहरूलाई बेच्न युनिटलाई १० करोड डलर जुटाउनेछ। आइपिओले चीनको अन्तर्राष्ट्रिय विस्तार रणनीतिको अर्को तरिका प्रदर्शन गरिरहेको छ।
